20.03.2019 Tarihli İş İlanları
Eylül 23, 2022Mobilya Konutta Otomobilde KDV ÖTV Tapu Harcında İndirim Sürelerinde Yeni Uzama
Eylül 23, 2022GİRİŞ
Bir önceki makale yazımızda Tek Düzen Hesap Planında 100 Kasa hesabı ile ilgili Noksanlıklar konusu yazmış ve konu ile ilgili muhasebe uygulamaları yapmıştım. Bu makale yazısında ise, Kasa fazlalıkları ile ilgili muhasebe uygulamaları üzerinde duracağım. Konunun daha iyi anlaşılması için detaylı anlatımdan ziyade örnek uygulamalar üzerinde durup konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacağım.
1- Kasa Fazlalıkları Hakında Genel Bilgiler
Bilindiği üzere Kasa hesabı işletmenin en çok hareket gören hesaplarından birisidir. Kasa hesabının büyük defterdeki borç bakiyesi ile fiili kasa sayımında kasada bulunan gerçek para miktarının devamlı birbirine eşit olması kasanın denk olduğu anlamına gelmektedir. Fiili yani kasada bulunan para miktarının kasa defterindeki veya büyük defter hesabındaki borç bakiyesinden fazla ise bu durumda kasada fazlalık var demektir. Tabi kasada fazlalık çıkmasının bazı nedenleri vardır. Şimdi kasa fazlalık nedenlerini fazlalık nedenleri aşağıda belirtilmiştir.
2- Kasa Hesabından Fazlalık Çıkmasının Başlıca Nedenleri
Aşağıdaki durumlardan biri gerçekleştiğinde kasadan fazlalık çıkacaktır;
1- Müşteriden fazla tahsilat yapılması
2- Müşteriye eksik ödeme yapılması
3- Belgesiz işlemle tahsilat yapılması
4- Tahsilat ile ilgili belgesi düzenlenen işlemlerin kayıtlara aktarılmaması
5- Tahsilat miktarının kayıtlara eksik aktarılması
3- 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hesabı ile İlgili Genel Bilgiler
397 nolu Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı Kasa, Stoklar ve duran varlıklarda meydana gelen fazlalıkların takip edilmesine yarayan bir hesap olup pasif karakterli bir hesaptır. Pasif hesapların işleyiş mantığı olarak bu hesap her zaman alacak veya sıfır bakiye verir. Hiçbir zaman borç bakiyesi vermez.
4- Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hesabının İşleyişi
1- Kasa,a Stok veya Duran Varlıklarda fazlalık meydana geldiğinde hangi hesapta fazlalık meydana gelmişse o hesabın borcuna karşılık 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabının alacağına kayıt yapılır. Örneğin 100 Kasa hesabında fazlalık varsa bu durumda 100 Kasa hesabının BORÇ bölümüne karşılık 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hesabının ALACAK tarafına kayıt yapılır.
2- Eğer kir kasa fazlalığının sebebi bulunmuşsa ilgili hesabın alacağına karşılık 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabının ters tarafına yani borucuna yazılarak kayıt yapılır.
3- Kasa fazlalığının sebebi yapılan araştırmalara rağmen bulunamadıysa bu durumda 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabının borç bölümüne karşılık 679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar hesabının alacak tarafına kayıt yapılır.
4- Yıl onunda yani 31/12 tarihinde 679 Diğer Olağan :Dışı Gelir ve Karlar hesabı 690 Dönem Kar zararı hesabına aktarılarak kapatılacaktır.
5- Kasa Sayım Fazlalıkları İle İlgili Örnek Uygulamalar
Örnek 1: Era Ticaret işletmesinin kasa hesabı büyük defterinde 5,000,00 Tl Borç bakiyesi verdiği ve yapılan fiili kasa sayımında ise kasada 6,800,00 TL olduğu anlaşılıyor. Yapılan araştırmada müşteriden yapılan tahsilat işleminin kayıtlara aktarılmadığı anlaşılıyor ve geri kalan fazlalığın sebebi bulunamıyor.
ÇÖZÜM
Kasa hesabının borç bakiyesi 5,000,00
Fiili sayımda kasada bulunan para 6,800,00
=======
Kasa fazlalığı 1,800,00
Tespit edilen 1,800,00 TL’lik kasa fazlalığı ile ilgili yapılacak yevmiye kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
1- Kasa fazlalığının tespiti ile ilgili muhasebe kaydı
——————– / ——————
100 KASA 1,800,00
397 SAY VE TES FAZ 1,800,00
Kasa fazlalığının tespiti
——————– / ——————
2- Müşteriden tahsilat işleminin kayıtlara aktarılması ile ilgili muhasebe kaydı
——————– / ——————
397 SAY VE TES FAZ 1,500,00
120 ALICILAR 1,500,00
Müşteriden yapılan tahsilatın kayıtlara aktarılması
——————– / ——————
3- Sebebi bulunamayan kasa fazlalığı ile ilgili muhasebe kaydı
——————– / ——————
397 SAY VE TES FAZ 300,00
679 DİĞ OL DIŞI GEL VE KARLAR 300,00
Kasa fazlalığının ilgili hesaba virmanı
——————– / ——————
4- Yıl sonunda düzenlenecek muhasebe kaydı
——————– / ——————
679 DİĞ OL DIŞI GEL VE KARLAR 300,00
690 DÖNEM KAR ZARARI 300,00
Kasa fazlalıklarının kar zarar hesabına a ktarılması
Örnek 2 : Z Ticaret işletmesinin büyük defter kaydı 100 Kasa hesabının borç toplamı 35,000,00 TL alacak tarafı toplamı ise 20,000,00 TL dir. Yapılan fiili kasa sayımında ise kasada 22,000,00 TL para olduğu tespit ediliyor yapılan araştırmalar ve incelemeler neticesinde aşağıdaki bilgiler elde edilmiştir.
1- Müşteriden yapılan 3,000,00 TL lik tahsilatın makbuzu düzenlenmiş olup kayıtlara aktarılmadığı anlaşılıyor.
2- 1,000,00 TL + % 18 KDV li satışın kayıtlara aktarılmadığı anlaşılıyor.
3- Satıcı C Ticarete yapılan 1,500,00 TL lik ödemenin kayıtlara aktarılmadığı anlaşılıyor
4- 500,00 TL + % 18 KDV ye tabi kırtasiye gideri nakit olarak yapılmış olup işlemin muhasebe kayıtlarına aktarılmadığı tespit edilmiştir.
5- Geri kalan fazlalığın sebebi yapılan tüm araştırmalara rağmen bulunamıyor.
ÇÖZÜM
Kasa hesabının borç toplamı 35,000,00
Kasa hesabının alacak toplamı 20,000,00
:=========
Kasa hesabının borç bakiyesi 15,000,00
Fiili kasa sayımı 21,000,00
===========
Kasa fazlalığı 6,000,00
01- Kasa fazlalığının muhasebe kaydı
———————– /——————
100 KASA 6,000,00
397 SAY VE TES FAZ. 6,000,00
Kasa fazlalığının tespiti
————————– /—————
02- Müşteriden yapılan tahsilatın kayıtlara aktarılması
——————– / ——————–
397 SAY VE TES FAZ 3,000,00
120 ALICILAR 3,000,00
Müşteriden yapılan tahsilatın kayda alınması
————————– / ———————-
03- Satış işleminin kayda alınması
———————— / —————–
397 SAY VE TES FAZ 1,180,00
600 YURT İÇİ SAT. 1,000,00
391 HES. KDV. 180,00
Kaydı unutulan satış işleminin kayda alınması
——————– / ——————
04-Satıcıya yapılan ödeme işleminin kayda alınması
——————— / —————————
320 SATICILAR 1,500,00
397SAY VE TES FAZ0020 1,500,00
Satıcıya yapılan ödeme işleminin kayda alınması
——————— / —————————
05- Peşin yapılan kırtasiye gierlerinin kayda alınması
——————— / —————–
770 GEN YÖN GİD 500,00
191 İND KDV 90,00
397 SAY VE TES FAZ 590,00
Kırtasiye giderlerinin kayıt altına alınması
———————— /——————
Yukarıda kasa sayım fazlalığı ile ilgili yapılan inceleme ve araştırmalar sonucunda elde edilen bilgiler doğrultusunda yapılan muhasebe kayıtlarından sonra aşağıdaki sonuç karşımıza çıkmıştır.
| 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALIKLARI | |||
| BORÇ | ALACAK | ||
| Müşteriden Tahsilat | 3.000,00 | Sayım Fazlalığı | 6.000,00 |
| Peşin Satış | 1.180,00 | .Satıcıya Ödeme | 1.500,00 |
| Kırtasiye Gideri | 590,00 | ||
| 4.180,00 | 8.090,00 | ||
| Sebebi Blulunamayan Fazlalık | 3.910,00 | ||
Yukarıdaki bilgilerden de anlaşılacağı üzere sebebi bulunamayan 3,910,00 TL’lik kasa fazlalığı 679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar Hesabına aktarılarak 397 nolu Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları hesabı aşağıdaki gibi kapatılacaktır.
06——————– ———————–
397 SAY VE TES FAZ 3,910,00
679 DİĞ OL DIŞI GEL VE KARLAR 3,910,00
Sebebi bulunamayan kasa fazlalığın ilgili hesaba virmanı
——————- /—————
Yıl sonunda 31/12 tarihinde 679 nolu hesapta yer alan kasa fazlalıkları hesabı 690 Dönem Kar Zararı hesabına aktarılarak kapatılacaktır.
———————— / ———————
679 DİĞ OL DIŞI GEL VE KAR 3,090,00
690 DÖNEM KAR ZARARI 3,090,00
Kasa fazlalığının kar zarar hesabına virmanı
——————— /———————
SONUÇ
Görüldüğü gibi kasa hesabı büyük defter kayında yer alan bakiye durumu ile fiili sayımda tespit edilen kasa mevcudu karşılaştırılır. Eğer fiili sayımda tespit edilen kasa fazlalığı büyükse aradaki fark kasa fazlalığı olarak 397 nolu hesabın alacağına giriş yapılarak fazlalıklar kayıt altına alınmış olur.
Kayıt altına alınan kasa fazlalığının sebebi bulunsa da sebebi bulunmasa da 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları borca yazılarak kapatılacaktır. Eğer sebebi bulunuyorsa ilgili hesabın alacağına karşılık 397 nolu hesabın borcuna kayıt yapılarak kapatılır. Yada kasa fazlalığının sebebi hiç bulunamıyorsa yada belli bir kısmı bulunamıyorsa bu durumda 397 nolu hesap yine borca yazılır ve sebebi bulunamayan miktar kadar 679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar hesabına aktarılr. Yıl sonunda ise 679 nolu hesap alacak tarafında borca yazılır ve karşılığında 690 Dönem Kar Zarı hesabı alacak yazılarak 679 nolu hesap kapatılmış olur.
Saygılarımla;
Mehmet ERAY
