Bir sorunuz mu var?
Muhasebe Bilenler Topluluğu’nun Değerli Uyeleri;
Son Seminerimde gerçekleştirmiş olduğum sunumu sizler ile paylaşmak isteyen Sn. Sebahattin GÜL ve Serkan TAVŞAN’ı kıramayarak bu çalışmayı sizlerle paylaşmak istedim.
Faydalı Olmasını Temenni Ediyorum.
Konumuz : Kurumlar Vergisi Beyannamesi Uygulamasında Teoriden Pratiğe Yolculuk
Öncelikle Genel Tanımlamalar ile başlamakta fayda görüyorum.
⚫ Kurumlar vergisini konusu, gelir vergisinin konusuna giren 7 gelir
unsurundan oluşur.
Ticari Kazanç
Zirai Kazanç
Ücretler
Serbest Meslek Kazançları
GMSİ
MSİ
Diğer Kazanç ve İratlar
Mükellefiyet
⚫ Dar Mükellef:
Kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye’de bulunmayanlar
sadece Türkiye’de elde ettikleri kazanç üzerinden vergilendirilirler
⚫ Tam Mükellef:
Kanuni VEYA iş merkezi Türkiye’de bulunanlar , gerek Türkiye’de
gerekse Türkiye dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden
vergilendirilirler
SAFİ KAZANÇ VE GİDERLER
⚫ Kurumlar vergisi kanunun 6. maddesinde açıklanmıştır. Kurumlar
vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi
kurum kazancı üzerinden hesaplanır.
⚫ Safi kurum kazancının tespitinde , gelir vergisi kanunun ticari kazanç
hakkındaki hükümleri uygulanır.
⚫ Ham hali ile , kurum kazancından Kurumlar vergisi kanunun 8.
maddesindeki giderler ile GVK’nun 40. maddesindeki giderler ile
diğer kanunlar uyarınca indirilecek giderler düşülecek, kurumlar
vergisi kanunun 11. maddesi ile GVK’nun 41. maddesi ile diğer
kanunlar uyarınca indirimin kabul edilmeyeceği belirtilen KKEG
eklenerek safi kazanç hesaplanacaktır.
ZARAR MAHSUBU
⚫ Kurumlar vergisi Kanununun 9. maddesine göre 5 yıldan fazla
nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların mali bilançolarına göre meydana
gelen zararlar kurum kazancının tespitinde hasılattan düşülür.
⚫ Mahsupta dikkate alınacak zarar tutarı, bilançoya göre ortaya çıkan zarar
değil, kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden ortaya çıkan zarardır.
⚫ 5 yıllık süreden kasıt, zararın ortaya çıktığı hesap döneminden sonraki 5
yılı kapsamaktadır.
⚫ Beyannamede , zarar mahsubu, kazanç istisnalarından sonra , yatırım
indiriminden önce uygulanacaktır.
⚫ Mahsubu yapılmayan zarar, ilgili dönem karı kadar ortadan kalkacaktır.
⚫ Matrah artışı yapılan yıllara ait zarar mahsubunda %50 dikkate alınacaktır.
Diğer İndirimler
⚫ Kanunun 10. maddesinde açıklanmış olup, kanunda açıklandığı şekilde bir
sıralama söz konusudur.
⚫ Arge indirimi ( 6728 sy kanun ile 2016 tarihinden itibaren kalktı)
⚫ Sponsorluk indirimi
⚫ Bağış ve yardımlar , Ticari bilanço karı – (İşt.Kaz.İst+Geçmiş yıl zararı)
⚫ (ğ) Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi
yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve münhasıran yurt dışında
yararlanılan mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama,
muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri
saklama, veri işleme, veri analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak
suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında
faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine
tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye’de
yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu
faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın (Karın) %50’si.
⚫ Bu indirimden yararlanılabilmesi için fatura veya benzeri belgenin yurt
dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şarttır.
İndirimi Mümkün Olmayan Giderlere Dair
Hatırlatmalar
⚫ MTV Kanunun gider kaydedilmeme hali başlıklı 14. maddesi gereğince (I)
ve (IV) sayılı listelerde yer alan taşıtlardan (Ticari maksatla kullanılanlar
hariç) alınan vergi, ceza ve gecikme zamları gelir ve kurumlar vergisi
tespitinde gider olarak indirilemez.
⚫ Kıdem tazminatları için ayırılacak karşılıklar gider olarak indirilemez,
indirilmesi halinde beyanname üzerinde ilave edilir. Sadece fiilen ödenen
kıdem tazminatlarının indirimisöz konusu olur.
⚫ Özel iletişim vergisi gider kaydedilemez.
⚫ Kurumlar vergisi kanununda istisnaları düzenleyen 5. maddesinin son
fıkrasında « İştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak
üzere, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin giderlerinin
veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının , istisna dışı
kurum kazancının indirilmesi kabul edilmez « hükmüne göre,
(e)bendinden yararlanarak gayrimenkul satan kurumun satış esnasında
karşılaştıkları tapu harç gideri, emlak komisyonu vb giderlerinin de
%50’sinin KKEG olması gerekir
İndirimi Mümkün Olmayan Giderlere Dair
Hatırlatmalar
⚫ Çalınan mallarla ilgili olarak , söz konusu malların kıymeti düşen
emtia olarak (yangın , sel baskını vb gibi değeri düşen değil )
değerlendirilmesi ve vergi matrahı ile ilişki kurulması mümkün
değildir. Çalınan mallar işletmeler için özkaynakta vuku bulan bir
azalmadır. Bu durumda çalınan mallar gider olarak dikkate
alınamayacaktır.
⚫ Sabit kıymet alımına bağlı olarak doğan kredi faizi ve kur farklarının ,
sabit kıymetin alındığı dönemin sonuna kadar olan döneme isabet
eden kısmı, maliyete eklenmek zorundadır. Sonraki dönemlere
isabet eden kur farkı ve faiz giderinin ise maliyet veya gider yazılması
ihtiyaridir.
⚫ Emtia alımlarında , emtianın stoklara girdiği tarihe kadar oluşan kur
farkı maliyet, sonradan ortaya çıkacak kur farkları ise gider/maliyet
konusunda ihtiyaridir. Kredi faizlerinden dönem sonu stoklarına pay
verilme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Kurumlar Vergisinde Muafiyet ve İstisna
⚫ Muafiyet: Elde ettiği kazanç ve iratlar nedeniyle vergi yükümlüsü
olması gereken kişi ve kurumların, ilgili vergi yasalarında yer alan özel
hükümlerle vergi dışı bırakılmasıdır.
⚫ İstisna: Vergiye tabi olması gereken bir olayın veya gelirin ya tamamen
ya da belli bir miktar, yahut oransal olarak hesaplanan kısmının vergi
dışı bırakılmasıdır
Muafiyet ve İstisnalar
⚫ Kurumlar vergisinden muaf olan KİŞİ ve KURUMLAR kanunun 4.
maddesinde tek tek sayılmıştır.
⚫ Yine kurumlar vergisinden istisna olan OLAY ve KAZANÇLAR ise kanunun 5.
maddesinde tek tek sayılmış ve 1 seri nolu Kurumlar Vergisi uygulama
genel tebliğinde örneklendirilerek açıklanmıştır.
⚫ Diğer kanunlardaki muafiyet, istisna ve indirimlere ilişkin hükümler,
kurumlar vergisi bakımından geçersizdir.
⚫ Kurumlar vergisi ile ilgili muafiyet, istisna ve indirimlere ilişkin hükümler,
ancak bu Kanun, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanununa hüküm
eklenmek veya bu kanunlarda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.
⚫ Uluslararası anlaşma hükümleri saklıdır.
Kurumlar Vergisinde Muafiyet
En Çok Karşılaşılan Konu
⚫ k) Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana
sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim
kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi,
yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş
görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat
karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri
ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere
fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak
kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim
kurullarında,söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen
üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13
üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere
veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara
yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği
adına tescil edilmiş olan yapı kooperatifleri.
Kurumlar Vergisinde İstisnalar
⚫ İştirak kazançları istisnası (5/1-a)
⚫ Yurtdışı iştirak kazançları istisnası (5/1-b)
⚫ AŞ’lerin yurt dışı iştirak hisselerini elden çıkarmalarına dair istisna (5/1-c)
⚫ Emisyon primi istisnası (5/1-ç)
⚫ Yatırım fon ve ortaklıkların kazançlarına ilişkin istisna (5/1-d)
⚫ Taşınmaz ve iştirak hisselerisatış kazancı istisnası (5/1-e)
⚫ Bankalara veya TMSF’ye borçlu olan kurumlara ilişkin istisna (5/1-f)
⚫ Bankalara tanınan taşınmaz, iştirak hissesi, rüçhan hakkı satışlarından ist.(5/1-f)
⚫ Yurtdışı şube kazançları istisnası (5/1-g)
⚫ Yurtdışı inşaat, onarım, montaj ve teknik hizmetlerden sağlanan kazanç ist.(5/1-h)
⚫ Özel okul ve rehabilitasyon merkezi işletilmesinden elde edilen kazanç ist.(5/1-ı)
⚫ Kooperatiflerde risturn istisnası (5/1-i)
KURAL 1: iştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumların
kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin giderlerinin veya istisna
kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlarının, istisna dışı kurum kazancından
indirilmesi kabul edilmez.
Kurumlar Vergisinde İstisnalar
5520 sayılı kanunun 35. maddesine istinaden uygulanan istisnalar ise;
⚫ Yatırım indirimi istisnası
⚫ Türk uluslararası gemi siciline kayıtlı gemilerin işletilmesi ve devrinden elde
edilen kazançlara ilişkin istisna
⚫ Teknokentlerde yapılan faaliyetlere ilişkin istisna
⚫ Serbest bölgelerde elde edilen kazançlara ilişkin istisna
⚫ Lisanslı depoculuk kanununa tabi ürün senetlerinin elden çıkarılmasına ilişkin
istisna (GVK,Geçici md.76)
Zübeyir ÜLGER-Yeminli Mali Müşavir
Bankalara ve TMSF’ye Borçlu Olan Kurumlara Tanınan
İstisna
⚫ Bankalara borçları nedeniyle kanuni takibe alınmış veya TMSF’ye borçlu olan
kurumlar ile bunların kefillerinin ve ipotek verenlerin sahip oldukları taşınmazlar,
iştirak hisseleri, kurucu ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının borca karşılık
bankalara veya TMSF’ye devrinden sağlanan hasılatın, borcun tasfiyesinde
kullanılan kısma isabet eden kazancın TAMAMI kurumlar vergisinden istisnadır.
⚫ İstisna uygulamasında bankalara veya TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlar ile
bunların kurumlar vergisi mükellefi olan kefillerinin veya ipotek verenlerin , bu
borçlara karşılık bankalara veya TMSF’ye devir ettikleri söz konusu aktif
kıymetlerin 2 yıl elde bulundurma ve kazancın belli bir süreyle fon hesabında
tutulma şartı bulunmamaktadır.
⚫ Kanunun 5. maddesinin (e ) ve (f ) bentlerinde yer alan istisnalardan birlikte
yararlanılması mümkün değildir. Kurumlar, söz konusu istisnalardan şartları
taşımak kaydıyla tercihlerini serbestçe kullanabilir.
⚫ İstisnadan yaralanabilmenin en önemli şartl
Yurt Dışı İnşaat Onarım Montaj Teknik Hizmetler
⚫ Faaliyet konusu yurt dışı inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmet
kapsamında olması,
⚫ Bu faaliyetlerden sağlanan kazançların elde edildiği yılda, Türkiye’de genel sonuç
hesaplarına intikal ettirilmesi şartıyla,
Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerden
sağlanan kazançların tamamı, hiçbir şarta bağlı kalınmaksızın kurumlar
vergisinden istisnadır.
• Bu kazançlardan dolayı kar dağıtımı yapılması halinde, (iştirakler hariç ) her hal ve
şartta gelir vergisi tevkifatı yapılır.
• Yurt dışındaki şantiye ve şubelere gönderilen mallar ihracaat kapsamında
değerlendirilir.
• Yurt dışına gönderilen avanslar veya yurt dışından gönderilen avanslar
değerlemeye tabi tutulmayacak, şube yada şantiyeye ihracaat rejimi kapsamında
gönderilen mal ve hizmet bedelleri ayrı takip edilerek değerlemeye tabi
tutulacaktır.
• Yurtdışına gönderilen krediler için Türkiye’de ödenen faiz ve kur farkları gider
olarak kabul edilmeyecektir.
Yurt Dışı İnşaat Onarım Montaj Teknik Hizmetler
⚫ Geçici olarak yurt dışına gönderilen makine ve teçhizat için Türkiye’de amortisman
ayrılmayacaktır.
⚫ Ortak giderler için yurt dışı işlere pay verilecek yada bu tutarlar KKEG olacaktır.
⚫ İnşaat onarım, montaj işlerinin yurt dışında gerçekleştirilmesi için bir işyeri
bulunması gerekir.
⚫ Yurt dışında yapılan inşaat işleri nedeniyle, işin tamamlanmasından sonra ödenen
faiz ve kur farkları, yabancı ülkede bunları ödeyecek bir işletme kalmaması ve
kredi tutarı kadar hasılatın Türkiye’ye getirilmiş olması şartıyla gider olarak
indirilebilir.
⚫ Yurt dışındaki işlerden dolayı merkez ve şube arasındaki cari hesapların
değerlemesinde, ayrı hesaplar açılır, ihracat carisi değerlenirken, 393 kodlu hesap
değerlenmez.
⚫ Yurt dışında yapılıp tamamlanan işlerden doğan kazancın Türkiye’ye getirilmesi
halinde, kur değerlemesinin istisnadan faydalanması mümkün değildir.
⚫ Yapılmakta olan işlerin tamamlanmaması halinde, kur değerlemesi işin
tamamlandığı geçici vergi dönemine kadar istisnadan faydalanır.
Yurt Dışı Teknik Hizmetler
⚫ Proje hazırlanması gibi teknik hizmetler , inşaat ve onarma işinin tamamlayıcı bir
unsuru olmasına karşın; kurumların yurt dışında devam eden bir inşaat ve
onarma işi olmadığı yada ayrıca bir işyeri veya daimi temsilci bulundurulmadığı
durumlarda, bu faaliyetin hizmet ihracı olarak değerlendirilmesi ve yurt dışındaki
inşaat işine bağlı olarak Türkiye’de yapılan teknik hizmetlerden sağlanan
kazançların bu istisnadan yararlandırılması mümkün değildir.
• Teknik hizmetler, esas itibariyle inşaat, onarım ve montaj işleri ile ilgili olarak
yürütülen planlama, projelendirme, mimarlık ve mühendislik, etüt, fizibilite harita,
tasarım, metraj, keşif, idari ve teknik şartname ile ihale dosyası hazırlama, ihale
değerlendirme, mesleki kontrollük, inşaat kontrollüğü, tasarım kontrollüğü,
işletmeye alma danışmanlığı, proje ve yatırım yönetimi vb. hizmetleri
kapsamaktadır.
• Kurumların yurt dışında bir inşaat ve onarım işi var ise buna bağlı teknik
hizmetler ister Türkiye’de, isterse yurt dışında yapılsın elde edilen kazançlar
istisnadan yararlanacaktır.
5520 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNU (md.5/1-e)
⚫ (1. Cümle 05.12.2017 tarih ve 30261 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7061 Sayılı Kanunun 89.
Maddesi ile Değişmiştir.) Kurumların, en aziki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan iştirak
hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının
satışından doğan kazançların %75’lik kısmı ile aynı süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazların
satışından doğan kazançların %50’lik kısmı. (Paranteziçindeki hüküm 09.08.2016 tarih ve
29796 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6728 Sayılı Kanunla Yürürlükten Kaldırılmıştır.)
⚫ (Taşınmazların; kaynak kuruluşlarca, kira sertifikası ihracı amacıyla varlık kiralama şirketlerine
satışı ile 21.11.2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri
Kanunu kapsamında geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla,
finansal kiralama şirketlerine satışı ve varlık kiralama ile finansal kiralama şirketlerince
taşınmazın devralındığı kuruma satışından doğan kazançlar için bu oran % 100 olarak uygulanır
ve bu taşınmazlar için en aziki tam yıl süreyle aktifte bulunma şartı aranmaz. Ancak söz konusu
taşınmazların; kaynak kuruluş, kiracı veya sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine
getirilememesi hali hariç olmak üzere, varlık kiralama veya finansal kiralama şirketi tarafından
üçüncü kişi ve kurumlara satılması durumunda, bu taşınmazların kaynak kuruluşta veya
kiracıdaki varlık kiralama veya finansal kiralama şirketine devirden önceki kayıtlı değeri ile
anılan kurumlarda ayrılan toplam amortisman tutarı dikkate alınarak satışı gerçekleştiren
kurum nezdinde vergilendirme yapılır.) (02/08/2013- 6495 sy Kn)
SAT-KİRALA-GERİ AL ( Sell & Leaseback)
⚫ Bu istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı
satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulur.
Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil
edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle
zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.
5520 SAYILI KURUMLAR VERGİSİ KANUNU (md.5/1-e)
⚫ İstisna edilen kazançtan beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir
şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen ya da dar
mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısım için uygulanan istisna
dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.
Aynı süre içinde işletmenin tasfiyesi (bu kanuna göre yapılan devir ve
bölünmeler hariç) halinde de bu hüküm uygulanır.
⚫ Bedelsiz olarak veya rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibari değeriyle elde
edilen hisse senetlerinin elde edilme tarihi olarak, sahip olunan eski hisse
senetlerinin elde edilme tarihi esas alınır.
⚫ Devir veya bölünme suretiyle devralınan taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu
senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının satışında iki yıllık sürenin
hesabında, devir olunan veya bölünen kurumda geçen süreler de dikkate
alınır.
⚫ Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların
bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri
kazançlar istisna kapsamı dışındadır .
İSTİSNANIN AMACI
⚫ İstisnanın amacı, kurumların bağlı değerlerinin ekonomik
faaliyetlerde daha etkin bir şekilde kullanılmasına olanak
sağlanması ve kurumların mali bünyelerinin güçlendirilmesidir.
Başka bir anlatım ile kurumların finansman sıkıntılarının
giderilerek,sermaye yapılarının güçlendirilmesidir.
⚫ İş bu istisna ile kanun koyucu kurumların mali yapılarının
güçlendirilmesini hedeflemiştir. Bu nedenle ekonomik açıdan
firmalara ilave imkan sağlamayan işlemler istisna kapsamı
dışında bırakılmıştır.
⚫ Örn: Şehrin bir bölgesinde bulunan arsanın satılarak diğer
bölgesinden yeni bir arsa alınmış olması, açıkça ekonomik bir
katkı sağlamayacağından istisna uygulanmayacaktır.
İSTİSNADAN YARARLANACAK OLANLAR
⚫ Söz konusu istisna hükmünden, dar mükellef kurumlar da dahil
olmak üzere, tüm kurumlar vergisi (tam ve dar) mükellefleri
yararlanabilecektir.
⚫ Esas itibariyle tüm kurumlara yararlanacak ise de:
• Faaliyet konusu menkul kıymet ve taşınmaz ticareti ve kiralaması
olan kurumların bu amaçla iktisap ettikleri ve ellerinde tuttukları
kıymetlerin satışından elde edilen kazançlar;
bu istisnadan yararlanamazlar.
TAPUYA TESCİL
⚫ Elden çıkarılacak taşınmazlardan doğacak kazancın, bu istisna
uygulamasına konu olabilmesi için taşınmazın Türk Medeni
Kanununun 705 inci maddesi gereğince kurum adına tapuya tescil
edilmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle, ilgili kurum adına tapuya
tescili yapılmamış bir binanın satışından doğan kazanca bu istisna
uygulanmayacaktır.
ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNCE YAPILAN
TAHSİSLER
⚫ Fiiliyatta cins tashihinin kurum adına tapuya tescilinin yapılmasında
çeşitli nedenlerle gecikmeler olabilmektedir. Bu gibi durumlarda,
taşınmazın işletme aktifinde iki yıl süreyle bulunup bulunmadığının,
tespitinde, işletmede iki yıldan fazla süreyle sahip olunarak fiilen
kullanıldığının, yapı inşaatı ruhsatı, vergi dairesi tespiti veya resmi
kurum kayıtlarından birisi ile tevsik edilebilmesi mümkün olabilecektir.
⚫ Örneğin; organize sanayi bölgeleri tarafından verilen tahsis belgesine istinaden veya
çeşitli nedenlerle iki yıldan fazla süreyle fiilen kullanılan ancak, tapuda kurum adına henüz
tescil edilmemiş bir taşınmazın tahsis belgesine dayanılarak veya zilyetliğin devri suretiyle
satılması durumunda bir taşınmaz satışından bahsedilemeyeceğinden istisna
uygulanmayacak, ancak, iki tam yıl kullanıldığı yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde
tevsik edilen taşınmazın tapuda kurum adına tescil edildikten sonra satılması halinde,
satıştan elde edilen kazançlar bu istisna kapsamında değerlendirilecektir.
İSTİSNA UYGULAMASINA İLİŞKİN ŞARTLAR
⚫ İstisna uygulamasına konu olacak taşınmazlar ve iştirak
hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan
haklarının en az iki tam yıl (730 gün)süreyle kurumun aktifinde
yer alması, diğer bir ifadeyle kurumun bu değerlere iki tam yıl
süreyle bilfiil sahip olması gerekmektedir.
⚫ Tek Düzen Muhasebe Uygulama Tebliğine göre amacına aykırı
olmamak şartıyla , satışa konu varlığın 24 ve 25 grup (Mali
Müşavirin Dili –Niyeti )hesaplarda yer alması gerekir. (Aktifte
bulundurma)
⚫ Menkul kıymet ve taşınmaz ticareti ile uğraşılmaması,
(Ana sözleşme ve iştigal konusu) – VUK 3’e aykırı :
Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin
gerçek mahiyeti esastır.
⚫ Kazancın 5 yıl boyunca fon hesabında tutulması
⚫ Satış bedelinin satışın yapıldığı yılı takip eden ikinci takvim yılı
sonuna kadar nakden tahsil edilmesi.
ÖZELLİKLİ KONULAR
⚫ İstisna kazancın %50’lik kısmına uygulandığından, kazancın
tamamının fon hesabına alınma şartı yoktur. İstisnadan
yararlanılan kısmın fon hesabına alınması yeterlidir.
⚫ İstisna uygulamasında, kurumların kazancın belli bir kısmı için
istisnadan yararlanmaları mümkündür. İstisnadan kısmen
yararlanılması halinde, yararlanılmayan kısım için sonraki yıllarda
istisnadan yararlanmak mümkün değildir.
⚫ İstisnadan yararlanılması öngörülen kazanç tutarının fon
hesabına alınan kazanç kısmından büyük olmayacağı aşikardır.
⚫ Fon hesabına alınma işleminin,satışın yapıldığı yılı izleyen hesap
döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği döneme ait
kurumlar vergisi beyannamesinin FİİLEN verildiği tarihe kadar
yapılması gerekir. Yapılmaması mali idare tarafından hak
düşürücü sebep olarak kabul edilmektedir.
ÖZELLİKLİ KONULAR
⚫ Bina, ofis, fabrika vb. satışlarda istisnadan yaralanma hakkı
bulunan kurum, istisnadan yaralandığı tutar haricinde kalan
kısım için yenileme fonu ayırabilecektir. ARSA için HAYIR
⚫ İstisna satışın yapıldığı dönemde uygulanacaktır.
⚫ Kurumun dönem işlemlerisonucu zarar çıksa dahi,
istisnadan faydalanma hakkı vardır.
⚫ İstisna kapsamındaki değerlerin satışından kaynaklanan
alacaklar için alınan FAİZ, KOMİSYON,KUR FARKI vb. gelirler
istisna kazancın tespitinde dikkate alınmayacak, genel
esaslara göre kayıtlanacaktır.
ÖZELLİKLİ KONULAR
⚫ İnşaatı tamamlanmamış bina satışında arsaya tekabül eden kazanç istisna
kapsamındadır.Ancak inşaatı tamamlanan binalarda , arsası iki yıl önce iktisap
edilmiş dahi olsa, inşaatın tamamlandığı ve bina olarak kullanılmaya
başlandığı tarihten itibaren iki yıl geçmedikçe kazanç istisnasından
yararlanılamaz.
⚫ Taşınmazın para karşılığı olmaksızın devir ve temliki, trampası,
kamulaştırılması gibi işlemler istisna kapsamına girmemektedir. Kat karşılığı
arsa devri işlemi de, bir malın başka bir mal ile değiştirilmesini ifade eden
trampa niteliğinde olmasından dolayı, bu gibi işlemlerden elde edilen
kazançlarda istisna kapsamına girmemektedir.
⚫ Cins tashihi herhangi bir neden ile geciken binalarda iki yıllık süre tashihin
yapıldığı tarihten değil, binanın fiilen kullanım tarihinden itibaren
başlayacaktır.
⚫ OSB’lece katılımcılara tahsisi edilen ancak tapu kaydı katılımcı üzerinde
bulunmayan arsaların satışı istisna kapsamına girmemektedir.
⚫ Finansal kiralama yöntemiyle edinilen taşınmazlarda iki yılın hesabı tapuya
tescilden itibaren hesaplanır.
⚫ Devir, bölünme ve tür değişikliği işlemlerinde, iki yıllık sürenin hesabı ilk
iktisap tarihinden itibaren yapılır.
İNŞAA HALİNDEKİ BİNALARDA İKİ YILLIK SÜRENİN
HESABI
⚫ Kurumlar tarafından, inşaatı henüz tamamlanmayan, fiilen kullanma
imkanı da bulunmayan binaların satılması halinde; kurum aktifinde
iki tam yıl kayıtlı olması koşuluyla, sadece binanın arsasının satış
kazancına tekabül eden kısmı kurumlar vergisinden istisna olacaktır.
İnşası kendilerince yapılan binanın Muhasebe Uygulama Genel
tebliği kapsamında ilgili hesaplara alınması ihmal edilmemelidir. Bu
hesaplara nakil, binanın bitme-kullanma ve envantere alınma
tarihleri olarak dikkate alınmaktadır.
⚫ Ancak, arsa üzerinde inşa edilen ve aktife kaydedilen binanın, kurum
adına tapuya tescil edilerek satılması halinde, satılan binanın iki yıllık
aktifte bulundurulma süresinin başlangıç tarihi olarak, inşaatın
tamamlandığı ve bina olarak kullanılmaya başlandığı tarih esas
alınacaktır.
KOOPERATİFLERİN DURUMU
⚫ Yapı kooperatiflerinin de önceki bölümlerde yapılan açıklamalar
çerçevesinde söz konusu istisnadan yararlanabilmesi mümkündür.
Ancak, istisna edilen kazancın özel bir fon hesabında tutulması, hiç bir
şekilde ortaklara dağıtılmayarak kooperatif amaçları doğrultusunda
kullanılması gerekmektedir.
⚫ Bu açıklamalar çerçevesinde, diğer kooperatiflerin yapacakları
işlemlerden doğan kazançlar da kurumlar vergisinden istisna
edilebilecektir.
⚫ İstisna uygulaması bakımından ortakların bir veya birden fazla konut
veya işyeri sahibi olmasının bir önemi bulunmamaktadır. Diğer
taraftan, kooperatiflerin amaçlarını gerçekleştirdikten sonra kalan
fazla arsa veya konutu elden çıkarmaları halinde de doğan kazanç
istisnaya konu olabilecektir.
HOLDİNGLERİN DURUMU
⚫ Türk Ticaret Kanununa göre, gayesi esas itibarıyla başka işletmelere
iştirakten ibaret olan holding şirketlerin (aktiflerinde iştirak amacıyla
iktisap edildiği ve elde tutulduğu ispat ve tevsik edilen iştirak hisseleri
hariç olmak üzere) iştirak hisselerinin satışından doğan kazançlar için
istisna uygulanmasısöz konusu olmayacaktır
SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ İLE SATIŞ
⚫ Bazen taşınmazlar, satış vaadi sözleşmesisuretiyle ileride alım
satıma konu olabilmektedir. Taşınmazlarda, mülkiyetin devri
tapuya tescil ile gerçekleşeceğinden satış vaadi sözleşmeleri ile
tahsil olunan bedeller dolayısıyla istisnanın uygulanması mümkün
değildir.
ÖRNEK ÖZELGELER
⚫ Ana faaliyet konusu taşınmaz ticareti olarak değiştirilen
şirketin, değişiklikten önce aktifine kaydettiği taşınmazları ,
değişiklikten sonra satması durumunda kurumlar vergisi
durumu.
…..arsaların satıldığı tarihteki şirketin anasözleşmesinde yer alan faaliyet konuları arasında
taşınmaz ticareti bulunduğundan , bilançoda duran varlıklar arasında kayıtlı olan ve 1994-2003
yılları arası tescil edilen taşınmazların satışından elde edilen kazancın, 5520 sy. KV.Kn’nun 5/1-e
md. yer alan istisnadan faydalanması mümkün bulunmamaktadır.(19.03.2012-1056 )
⚫ Şirketin aktifinde kayıtlı taşınmazın bedelsiz olarak
kamulaştırılmasında istisna uygulaması,
…satış bedelinden bir gelir temin edilmekte ve iki yıllık süre içerisinde tahsil edilmekte ise
yararlanılmakta, alınan bir bedel yok ise istisnadan yararlanılmamaktadır. (10.10.2012-162)
ÖRNEK ÖZELGELER
⚫ Satın alınarak tapuda tescil edilen ancak aktife daha sonra kaydedilen
taşınmazın satışından doğan kazancın kurumlar vergisinden istisna
edilmesi hk.
….Yukarıdaki hüküm ve açıklamalara göre, her ne kadar tapu siciline
kaydedilmiş olsa da 01.01.2012 tarihinde şirket aktifine alınan
gayrimenkullerin satışından elde edilen kazanç , iki tam yıl aktifte
bulundurma şartını sağlamadığından , anılan istisnaya konu
edilmeyecektir.( 01.10.2013-62)
⚫ Limited şirkete dönüşen kollektif şirket aktifindeki binaların satışında
istisna,
…….devir veya bölünme suretiyle devir alınan taşınmazlar, iştirak hisseleri
kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüchan haklarının satışında iki yıllık
sürenin hesabında , devir olunan veya bölünen kurumda geçen sürelerde
dikkate alınır. (23.01.2012/64)
ÖRNEK ÖZELGELER
⚫ Taşınmaz satış istisnasından dolayı YMM raporu
düzenlenecek mi?
⚫ …. Kurumlar vergisi kanunu kapsamında kurum kazancından indirilecek kazanç ve iratların toplamının 2013 yılı
için 204.000 TL ‘yi aşması halinde , taşınmaz satışından doğan kazançlara ilişkin istisnadan yararlanılabilmesi
için YMM raporu düzenlenmesi gerekmektedir. (Sivas Defterdarlığı- 09/04/2014-67630374-125)
⚫ Tapuda devir yapılmaksızın satılan taşınmazlar
nedeniyle KDV ve kurumlar vergisi istisnasından
yararlanılıp yararlanılamayacağı hk .
⚫ …. Buna göre , taşınmazlarda mülkiyetin devri tapuya tescil ile gerçekleşeceğinden , satış vaadi sözleşmeleri
veya tapuya tescil işlemi gerektirmeyen işlemler sonucu , taşınmaz mülkiyeti devredilmiş sayılmayacağından ,
bu işlemler sonucu tahsil edilen bedellerin istisnaya konu olabilmesi mümkün bulunmamaktadır.
⚫ …buna göre gayrimenkul teslimlerinde mülkiyetin devri , gayrimenkulün tapuda alıcı adına tescil edilmesi
suretiyle gerçekleşmekle birlikte , tapuya alıcı adına tescil yapılmasından önce gayrimenkulün alıcının fiili
kullanımına sunulması (fiili olarak teslim edilmesi) ve alıcı tarafından malik gibi kullanılmaya başlanması halinde
KDV uygulaması bakımından vergiyi doğuran olay gayrimenkulün alıcının fiili kullanımına bırakılması anında
meydana gelmektedir. Dolayısıyla gayrimenkulün alıcı adına tapuda tescil edilmesine bakılmaksızın KDV
uygulaması bakımından ,fili kullanıma bırakılmadan önce iki yıl aktifinizde bulunan gayrimenkul için kanunun
17/4-r maddesi uyarınca istisna uygulanacaktır. (Büyük Mükellefler VD Bşk. 16/11/2011-149)
KURAL 2: TEMEL PRENSİP
⚫ 213 sayılı VUK’nun 3.B- İspat başlıklı bölümü
« Vergilendirmede , vergiyi doğuran
olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin
gerçek mahiyeti esastır»
Zübeyir ÜLGER
İndirilemeyecek Katma Değer
Vergisi
⚫ Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer
vergisinden indirilemez:
⚫ a) Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası (Bu
Kanunun 17 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasının (b), (c) ve (d) bentleri ile (4) numaralı fıkrasının
(ı) ve (ö) bentleri uyarınca katma değer vergisinden istisna edilen işlemler hariç) ile ilgili alış
vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer
vergisi
⚫ b) Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde
işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek
otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi
⚫ c) Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığının yangın sebebiyle mücbir sebep ilân ettiği
yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer
vergisi, (Şu kadar ki Vergi Usul Kanununun 315 inci maddesine göre Maliye Bakanlığınca
belirlenen faydalı ömürlerini tamamladıktan sonra zayi olan veya istisna kapsamında teslim
edilen amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkin yüklenilen katma değer vergisi ile faydalı
ömrünü tamamlamadan zayi olan veya istisna kapsamında teslim edilen amortismana tabi
iktisadi kıymetlere ilişkin yüklenilen katma değer vergisinin kullanılan süreye isabet eden kısmı
indirilebilir.)
⚫ d) Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen
giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisi.(5520 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine göre
transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazançlar ile Gelir Vergisi Kanununun 41
inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendine göre işletme aleyhine oluşan farklara
ilişkin ithalde veya sorumlu sıfatıyla ödenen katma değer vergisi ile yurt içindeki işlemlerde mal
teslimi veya hizmet ifasında bulunan mükellefler tarafından ilgili vergilendirme döneminde
beyan edilerek ödenen katma değer vergisi hariç]
⚫ e) Vergi Usul Kanununun 322 nci maddesine göre değersiz hale gelen alacaklara ilişkin alıcı
tarafından ödenmeyen katma değer vergisi
ÖRNEK UYGULAMA
⚫ SELİN SAĞLIK HİZMETLERİ A.Ş
18/01/2009 tarihinde 102.000 TL’ye almış olduğu taşınmaz için 18.360
TL KDV ödemiştir. Söz konusu şirket 14/02/2014 tarihinde 6102 sayılı
TTK Kapsamında nev-i değiştirerek Anonim Şirket olmuş ve almış
olduğu taşınmazı da 28/06/2014 tarihinde 262.000 TL bedel ile satmış,
satış bedelini tahsil etmiş ve satıştan dolayı da 10.000TL + KDV’si 1.800
TL olan komisyon faturasını da almıştır.
(Şirketin diğer işlemlerinden kaynaklanan 1.700 TL KKEG mevcuttur)
Şirketin Satış kazancı istisnası, muhasebe kaydı, gelir tablosu işlemleri ile
fon hesabı kayıtları amortisman dikkate alınmayacak şekilde yapınız.
İSTİSNA EDİLEN KAZANCIN FON HESABINA
ALINMASI
⚫ Bu değerlerin satışından elde edilen kazancın istisnadan yararlanan
kısmının, pasifte özel bir fon hesabına alınması ve satışın yapıldığı yılı
izleyen beşinci yılın sonuna kadar söz konusu fon hesabında tutulması
gerekmektedir.
⚫ Bu çerçevede, fon hesabına alınma işleminin, satışın yapıldığı yılı
izleyen hesap döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği
döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin fiilen verildiği tarihe
kadar yapılması gerekmektedir.
⚫ Dolayısıyla, istisnadan yararlanacak olan kazanç tutarı, satışın
yapıldığı dönemin genel sonuç hesaplarına yansıyacak olup kurumlar
vergisi beyannamesinin ilgili satırında gösterilmek suretiyle istisnadan
yararlanabilecektir.
GEÇİCİ VERGİ DÖNEMLERİNDE İSTİSNA
UYGULAMASI
⚫ Anılan istisnadan geçici vergi dönemleri itibarıyla da yararlanılması
mümkün olup, belirtilen süre zarfında söz konusu kazancın fon
hesabına alınmaması durumunda , kurumlar vergisi beyannamesinde
istisnadan yararlanılabilmesi mümkün olmadığı gibi, geçici vergi
dönemleri itibariyle yararlanılan istisna nedeniyle zamanında
tahakkuk etmeyen vergilerden kaynaklanan vergi ziyaı cezası ve
gecikme faizinin ayrıca aranacağı tabiidir.
İSTİSNA KAZANCIN SONUÇ HESAPLARINA İNTİKALİ
ÖRNEK UYGULAMA
⚫ AÇIKLAMALAR:
1- Satış bedelinden kaynaklanan karın tamamı satışın yapıldığı
yılın gelir tablosunda 649 hesapta gözükecektir. Alt kırılımlarında
%50’lik istisna ve %50’lik istisna harici kar için detay hesap
açılabilir.
2- Satış bedelinin iki yıl içerisinde nakden tahsil edildiği kabul
edilmiştir.
3- İzleyen dönemde kurumlar vergisi beyannamesinin fiilen
verildiği tarihten öncesinde fon kaydı yapılacaktır.
4- İstisna kapsamına giren işlemler nedeniyle yapılan gider ve
harcamaların istisna tutarına isabet edilen kısmı KKEG olacak ve
KDV düzeltmesi yapılacaktır.
KV İSTİSNA EDİLEN KAZANÇLARA İSABET EDEN GİDERLERİN DURUMU
⚫ Kurumlar Vergisi kanunun 5/3. maddesinde, iştirak hissesi
alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumların
kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlarına ilişkin
giderlerinin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan
zararlarının, istisna dışı kurum kazancından indirilmesinin
kabul edilmeyeceği hükmü yer almaktadır.
(Örn: Hisse senedi vadeli alımlarında ödenen finansman gideri doğrudan
gider, taşınmaz alımında maliyete verilen finansman gideri hariç, KKEG
olacaktır.)
⚫ Söz konusu hüküm ,Kurumlar Vergisi kanunu ile özel
kanunlarda yer alan kurumlar vergisinden müstesna kazançları
kapsamaktadır.
⚫ İştirak hisseleri alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak
üzere ,kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin
giderlerin KKEG olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Aynı
şekilde , Kurumlar Vergisinden istisna edilen kazançların elde
edilmesi sırasında zarar doğması halinde bu zararların da
istisna kapsamı dışındaki gelirlerden indirilmemesi gerekir.
İSTİSNALARDA KDV DURUMU
Madde 0030: İndirilemeyecek katma değer vergisi
Aşağıdaki vergiler mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden
indirilemez:
⚫ Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış
vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisi,
⚫ Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler
dolayısıyla ödenen katma değer vergisi.
17/4-r alt bendi
⚫ İstisna kapsamında teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar
indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi, teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya
kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınır.
Madde 0032: İstina edilmiş işlemlerde indirim
⚫ Bu Kanunun 11, 13, 14, ve 15 inci maddeleri ile 17 nci maddenin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi uyarınca
vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer
Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir.
Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması
hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tespit edilecek esaslara
göre bu işlemler yapanlara iade olunur.
Madde 0033: Kısmi vergi indirimi
⚫ Bu Kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması
halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisinin ancak indirim hakkıtanınan
işlemlere isabet eden kısmı indirim konusu yapılır.
KAZANCININ YARISI MATRAHTAN
İNDİRİLENLER
⚫ Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş
merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye’de verilen ve
münhasıran yurt dışında yararlanılan mimarlık, mühendislik,
tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı
merkezi, ürün testi, sertifikasyon, veri saklama, veri işleme, veri
analizi ve ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Maliye
Bakanlığınca belirlenen mesleki eğitim alanlarında faaliyette
bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili Bakanlığın izni ve denetimine
tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve
Türkiye’de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin
münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın (oluşan
karın ) %50’si, beyannamede kazancın bulunması halinde indirim
konusu yapılır.
İndirimli kurumlar vergisi
⚫ Finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş
ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile
8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar
ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç
olmak üzere, bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen ve (6322 sayılı
kanunun 39.maddesiyle değişen ibare; Yürürlük 15.06.2012)
Ekonomi Bakanlığı(***) tarafından teşvik belgesine bağlanan
yatırımlardan elde edilen kazançlar, yatırımın kısmen veya tamamen
işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı
tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar
vergisine tabi tutulur.
ÖRTÜLÜ SERMAYE
⚫ TANIM : Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan
kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede
kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte
kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi
için örtülü sermaye sayılır.
⚫ Örtülü sermaye üzerinden hesaplanan ;
Kur farkı, faiz, vade farkı vb giderler =K.K.E.G ise KDV ne olacak ?
Faiz, Vade farkı vb giderler = Dağıtılmış sayılan kar payı
Zübeyir ÜLGER-Yeminli Mali Müşavir
ÖRTÜLÜ SERMAYE
⚫ Kullanılan borçların örtülü sermaye sayılabilmesi için;
1- Borç ortaklardan veya ortaklarla ilişkili kişilerden doğrudan veya
dolaylı olarak temin edilmelidir.
2- Temin edilen borç işletmede kullanılmalıdır.
3- İşletmede kullanılan bu borçların hesap dönemi içerisinde herhangi
bir tarihte tutarının , kurumun dönem başı öz sermayesinin üç katını
aşmalıdır.
Şirketlerin iştirakleri, bağlı ortaklıkları veya ortağı olan diğer
şirketlerle olan borçlanmalarda örtülü sermaye kapsamında olup,
faturalandırılma yapılmalıdır.
Örtülü sermayede kur farkı geliri
⚫ Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları
ve benzeri giderler , gider olarak dikkate alınamayacağından ; örtülü
sermaye kabul edilen borçlanmalarda TL’nin değer kazanması
sonucu oluşan kur farkı gelirleri de , gelir olarak dikkate
alınmayacaktır.
TRANSFER FİYATLAMASI
⚫ Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak
tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da
satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer
fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım,
imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç
para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri
gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da
satımı olarak değerlendirilir.
⚫ Başka bir deyişle ; kurumların ilişkili kişiler ile gerçekleştirmiş
olduğu mal veya hizmet alım-satım işlemlerinde « fiyat
farklılaştırması yoluyla « karın veya zararın istenilen yere transferidir.
Transfer fiyatlaması yoluyla örtülü kazanç dağıtımından
bahsedilebilmesi için ;
1- Mal ve hizmet alım satımı yapılmış olması
2- Bu işlerin ilişkili kişiler ile yapılmış olması
3- Emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak yapılmış olması gerekir.
Saygılarımla;
Yeminli Mali Müşavir
Zübeyir ÜLGER