SOSYAL GUVENLIK KURUMU SON YILLARDA CIKARTTIGI YONETMELIK DEGISIKLIKLERIYLE KENDINDEN KAYNAKLANAN HATALARI GIDERMEYE BASLADI

Mbt.nin Değerli Üyeleri,
Sosyal Güvenlik Kurumu özellikle son yıllarda yayınladığı genel yazılar ve Yönetmelik
değişiklikleri ile kendinden kaynaklanan ve değişiklikler öncesi kendi adına bağımsız
çalışan emeklileri, Yetim aylığı almakta iken çalışmaya başlayan yetim kız çocuklarını ve
emekli olduktan sonra eksik günleri tespit edilen ve bu yüzden almış oldukları emekli
aylıklarının kanuni faizi ile birlikte geri istenen emeklilerin yüzünü nihayet güldürmeye
başladı. Benim için bu konuda önemli olan Sgk.nın bu Genel yazısını ve Yönetmelik
değişikliklerini paylaşmak isterim.
1- Emekli olduktan sonra kendi adına bağımsız olarak bir işyeri açan veya bir Şirkete
ortak olan emeklilerden kesilen SGDP.(Sosyal Güvenlik Destekleme Primi) nin 2016 yılı
Şubat ayında sonlandırılmasından önce Sigorta Primleri Genel Müdürlüğünün
yayınlamış olduğu 27/01/2015 Tarih ve 18255167/20102/2014/516181 Sayılı Genel
yazıları ile daha önce İGF. (idari Gayrıfaal) durumdaki Şirketlerin Ticaret sicil kaydı
Tasfiye sonucu silinirken Şirket ortaklarının da Sgk. Kurumunca tescilleri ticaret sicil
kaydı esas alınmak üzere sigortalılıkları sonlandırılmakta ve bu durumdaki Şirket
ortakları da boşu boşuna Sgdp. Ödeyerek mağdur olmaktaydı.
Ancak, yukarıdaki Genel yazı ile bu durumdaki Şirket ortakları ile İGF. hale gelmiş ve
vergi kayıtları resen silinmiş Ticari kazanç ve Serbest Meslek kazancı nedeniyle gerçek veya
basit usülde gelir vergisi mükelleflerinin bağlı oldukları Vergi Dairesinden alacakları
gayrıfaal olduğuna dair belgeyi Sgk. Kurumuna ibraz etmeleri halinde belgede belirtilen
tarihten itibaren Sgdp.nin sonlandırılmasına ve yersiz tahsil edilen Sosyal Güvenlik
Destekleme Primlerinin ilgiliye iadesi sağlanarak bu durumdaki Sigortalılara çok büyük bir
yarar sağlamıştır.
2- Yine, Sgk.nın 2017/25 Sayılı değişiklik Yönetmeliği ile Sosyal Güvenlik Kurumunca
yersiz ödemelerin geri alınmasında kusurlu sayılan hallerde değişikliğe gidilerek
yönetmelikten önce Kurumca işverenlere, Sigortalılara, İsteğe bağlı sigortalılara, Gelir
ve aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, Genel sağlık Sigortalılarına ve
bunların bakmakta yükümlü olduğu kişilere fazla ve yersiz olarak yapıldığı tespit edilen
Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler,
a) Kasıt ve kusurlu davranışlarından doğmuşsa hatalı işlemin tespit tarihinden geriye
doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler bu ödemelerin yapıldığı
tarihlerden
b) Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, Hatalı işlemin tespiti tarihinden
geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, tebliğ tarihinden
itibaren yirmi dört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz olarak, Yirmi dört aylık
sürenin dolduğu tarihten itibaren yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan
itibaren hesaplanacak kanuni faizi ile birlikte ilgililerin kurumdan alacağının olması
halinde ise bu alacaklardan mahsup edileceği gerekmekte iken 2017/25 Sayılı
Yönetmelik değişikliği sonrası ilgililerin kasıtlı ve kusurlu davranışları konusunda
değişikliğe gidilerek Sigortalıların (b) bendinde yani örneği kurumca hazırlanan
belgelerle bildirilmesi taahhüt edilen durum değişikliklerinin bir ay içinde kuruma
bildirilmemesi halini, Gelir veya aylık almakta iken çalışmaya başlayan
sigortalıların tescillerine ilişkin programlar vasıtasıyla belirtilen bir aylık süre
içerisinde bildirim yapılıp yapılmadığının tespiti yoluna gidilmiş, Söz konusu
sigortalıların sigortalılık başlangıç tarihi ile bildirim yapma zorunluluğu bulunan
İşverenler, Kamu İdareleri, Meslek kuruluşları, Vergi Daireleri, Esnaf ve Sanatkarlar
sicil Müdürlükleri tarafından bir aylık süre içinde bildirim yapılması veya Kurum
tarafından yeni gelir veya aylık bağlanması hali kasıtlı ve kusurlu davranış
kapsamında yer almayacağı için yersiz ödemelerin 5510 Sayılı Kanunun 96.
Maddesinin (b) bendi gereği tespit edildiği tarihten geriye doğru en fazla beş yıllık
süre içinde yapılan fazla ve yersiz ödeme olarak dikkate alınıp yirmi dört aylık süre
içinde kanuni faiz alınmadan tahsili yoluna gidilmesi kararlaştırıldığından özellikle
yetim aylığı almakta iken sigortalı veya kendi adına bağımsız işyeri açan kız
çocuklarının yukarıda sözü edilen kurumlarca bir aylık süre içinde bildirim yapması
halinde yapılan ödemelerin geri alınmasındaki mağduriyetleri giderilmiştir.
3- En son olarak diğer bir Yönetmeliğe eklenen geçici 35. Madde ile
1- Aylık bağlandıktan sonra prim ödeme gün sayısı eksik olduğu tespit edilenlerin
tahsis talep veya ölüm tarihi itibariyle ilgili kanunlarında öngörülen aylık bağlama
koşullarından prim ödeme gün şartının sigortalıların kasıtlı ve kusurlu
davranışlarından kaynaklanmayan nedenlerle yerine gelmediği daha sonra
anlaşılanların eksik hizmet süreleri;
(a) Kanuna veya 3201 Sayılı Kanuna göre borçlanılacak süresi olanlar, Borçlanma talep
tarihindeki prime esas günlük kazanç alt sınırı üzerinden (2017 yılı için 18.96-Tl.)
eksik hizmet süresi kadar borçlandırılmak,
(b) Borçlanılacak süresi olmayanlar ile borçlanılacak süreleriyle eksik hizmet süresini
tamamlayamayanlardan; tahsis talep tarihi ile yersiz ödemenin tespit edildiği tarih
arasında kanunun 4. Maddesinin birinci fıkrası kapsamında sigortalılığı
bulunanların eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar hizmet verilmek,
(c) Birinci fıkranın (a) ve (b) bendi kapsamında süresi olmayanlardan; İsteğe bağlı,
2925 Sayılı Kanuna tabi, Kanunun ek 5 nci maddesi ile ek 9 maddesinin ikinci fıkrası
kapsamındaki sigortalılıkları tahsis talep tarihi itibariyle aylığa hak kazanmaları
nedeniyle sona erenlere, eksik hizmet süresinin tamamlanacağı tarihe kadar
belirtilen kapsamdaki sigortalılıklarının devam ettirilmek tamamlattırılacağı
belirtilerek yıllarca uygulanan haksızlık kısmen de olsa giderilmiştir.
Not= Tabiki bu Yönetmelik değişiklikleri mağdur olanlar için büyük yarar
sağlamıştır. Ancak gönlümüzde Emeklilikte yaş’a takılanlar ile Bunların dışında
eskiden olduğu gibi İsteğe bağlı sigortanın 4/a lı olarak değerlendirilmesi ve 4/a lı
olarak yetim aylığı almakta iken sigortalı olarak çalışmaya başlayan veya kendi
adına bağımsız işyeri açarak ekonomiye ve istihdama yarar sağlayan yetim kız
çocuklarının da almış aldıkları yetim aylıklarının kesilmemesi konusunda yeni bir
Yasa çıkartılması beklentilerimiz arasındadır.
Saygılarımla
Mustafa Günşen