KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI (VERBİS) KAYIT YÜKÜMLÜLÜĞÜ İSTİSNA DURUMLARI VE CEZAİ YAPTIRIMLARI

KİŞİSEL  VERİLERİN  KORUNMASI (VERBİS)  KAYIT  YÜKÜMLÜLÜĞÜ İSTİSNA  DURUMLARI  VE  CEZAİ  YAPTIRIMLARI

30 Aralık 2017 Tarih ve  30276  sayılı resmi gazetede yayınlanarak  Veri  Sorumluları  Sicili  Yönetmeliği  Oluşturularak ( VERBİS )  01 Ocak 2018  tarihi  itibariyle yürürlüğe  girmiştir.

6698  sayılı   Kişisel  Verilerin  Korunması  Kanunu  uyarınca  Kurulun  gözetiminde, Başkanlık  tarafından kamuya  açık  olarak  tutulacak olan Veri Sorumluları Sicilinin oluşturulması, idaresi ile Veri Sorumluları Siciline  yapılması  öngörülen  kayıtlara  ilişkin  usul  ve  esasları  belirlemek  ve  uygulanmasını  belirlemektir.

KANUNUN   KAPSAMI   VE  AMACI

Bu Yönetmelik ile , kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve  yönetilmesinden  sorumlu  olan  gerçek  ve  tüzel  kişileri  kapsamaktadır.

• Kişisel Verilerin İşlenmesinde, Kişilerin  Temel  Hak  Ve  Özgürlüklerini  Korumak,
• Kişisel Verileri İşleyen  Gerçek  Ve  Tüzel  Kişilerin  Yükümlülükleri  İle  Uyacakları  Usul Ve Esasları Düzenlemek  (Disiplin  Altına  Almak),
• Kişilerin Mahremiyetini Korumak,
• Kişisel Veri Güvenliğini  Sağlamak,  Olarak  Sayılabilir.

Bu  kanununla   kişisel  verilerin  işlenmesinin  disiplin  altına  alınarak  başta  özel  hayatın  gizliliği olmak  üzere  kişilerin temel  hak  ve  özgürlüklerini  korumak  ve  kişisel  verileri  işleyen  gerçek  ve  tüzel  kişilerin yükümlülükleri  ile  uyacakları  usul  ve  esasları  düzenlemek, kişisel  verilerin  sınırsız biçimde  ve  gelişi  güzel  toplanmasının,  yetkisiz  kişilerin  erişimine  açılmasının, ifşası  veya  amaç  dışı  ya da  kötüye  kullanımı  sonucu  kişilik  haklarının  ihlal  edilmesinin  önüne  geçilmesi  amaçlanmaktadır.

VERBİS Kısaca : Veri Sorumlularının Sicile Başvuruda ve Sicile ilişkin ilgili diğer işlemlerde kullanacakları, internet üzerinden  erişilebilen, Başkanlık  tarafından  oluşturulan  ve  yönetilen  bilişim  sistemidir.

Sicile  ilişkin  işlemler, veri  sorumluları  tarafından  VERBİS  üzerinden  gerçekleştirilir.

Veri  Sorumluları  Sicilinde Yer  Alan  Aşağıdaki  Bilgiler  Kamuya  Açıklanmaktadır:

1. a) Veri Sorumlusu, Varsa Veri Sorumlusu Temsilcisi Ve İrtibat Kişisinin Adı, Adresi Ve Alınmış Olması Halinde KEP Adresi,
2. b) Kişisel Verilerin Hangi Amaçlarla İşlenebileceği,
3. c) Veri Konusu Kişi Grubu Ve Grupları İle Bu Kişilere Ait Veri Kategorileri,

ç) Kişisel Verilerin Aktarılabileceği Alıcı Ve Alıcı Grupları,

1. d) Yabancı Ülkelere Aktarımı Öngörülen Kişisel Veriler,
2. e) Sicile Kayıt Tarihi İle Kaydın Sona Erdiği Tarih,
3. f) Kişisel Veri Güvenliğine İlişkin Alınan Tedbirler,
4. g) Kişisel Verilerin İşlendikleri Amaç İçin Gerekli Olan Azami Süre,

VERİ  SORUMLUSU ; Veri  kayıt  sisteminin  kurulmasından  ve  yönetilmesinden  sorumlu  olan  gerçek  veya  tüzel  kişilerdir.  Kişisel  Verileri  Koruma  Kurumu  Başkanlığı  Sicilde yer  alan güncel bilgileri  Kurul  kararları  uyarınca  belirlenecek  uygun  yöntemlerle  kamuya  açıklar.

Veri   sorumluları, kişisel  veri  işlemeye   başlamadan  önce  sicile  kaydolmak  zorundadır.  Türkiye’de yerleşik  olmayan  veri sorumluları, veri işlemeye başlamadan önce veri sorumlusu temsilcisi aracılığı ile  Sicile  kaydolmak  zorundadır.

Tüzel kişilerde veri sorumlusu tüzel kişiliğin kendisidir. Türkiye’de yerleşik olan tüzel kişilerin Kanun kapsamındaki  veri sorumlusu  yükümlülükleri, ilgili  mevzuat  hükümlerine  göre  tüzel  kişiliği  temsil  ve ilzama yetkili  organ  veya  ilgili  mevzuatta  belirtilen  kişi  veya  kişiler  aracılığı ile  yerine getirilir.

Kayıt  yükümlülüğü  altında bulunmayan, sonradan kayıt yükümlüsü haline gelen veri sorumluları, yükümlülük  altına  girmelerini  müteakip  otuz  gün  ( 30 )  içerisinde  Sicile  kaydolurlar.

Veri  sorumluları,  herhangi  bir  fiili, teknik  ya da  hukuki  imkânsızlık  nedeniyle  kayıt  yükümlülüklerinin yerine  getirilememesi  halinde, bu  imkânsızlığın  ortaya  çıktığı  tarihten  itibaren  en  geç  7 iş  günü içerisinde  kuruma  yazılı  olarak  başvurmak  ve  gerekçesini  belirtmek  şartıyla, kayıt  yükümlülüklerini yerine  getirmek  için  Kurumdan  ek  süre talep  edebilirler.  Kurum, bir  defaya  mahsus  olmak  ve  her  halde otuz  günü ( 30 )  geçmemek  üzere  ek  süre  verebilir.

KAYIT YÜKÜMLÜLÜĞÜ KAPSAMINDA İLETİLECEK BİLGİLER

Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun 16. maddesine göre ve Veri Sorumluları Sicili Hakkında Yönetmeliği’ne  göre Kişisel  verileri  işleyen  gerçek  ve  tüzel  kişiler, veri  işlemeye  başlamadan  önce VERBİS’e  kayıt  yaparken  aşağıdaki  bilgileri  girmek  zorundadırlar;

1. a) Veri sorumlusu, varsa veri  sorumlusu  temsilcisi  ve  irtibat  kişisine ait  kimlik  ve adres  bilgilerine ilişkin  Kurul  tarafından  belirlenecek  başvuru  formunda  yer alan  bilgiler,
2. b) Kişisel verilerin hangi  amaçla  işleneceği,
3. c) Veri konusu kişi  grubu  ve  grupları  ile  bu  kişilere  ait  veri  kategorileri  hakkındaki  açıklamalar,

ç) Kişisel  verilerin  aktarılabileceği  alıcı  veya  alıcı  grupları,

1. d) Yabancı ülkelere aktarımı  öngörülen  kişisel  veriler,
2. f) Kişisel verilerin mevzuatta  öngörülen  veya  işlendikleri  amaç  için gerekli  olan  azami  muhafaza edilme  süresi.

KAYIT  BİLGİLERİNDE  DEĞİŞİKLİK  VE  SİCİL  KAYDININ  SİLİNMESİ  DURUMU ;

-Veri   sorumluları, sicilde  kayıtlı  bilgilerde  değişiklik  olması halinde meydana gelen değişiklikleri, VERBİS  üzerinden  yedi  gün ( 7 )  içerisinde  kuruma  bildirir.

-Veri  sorumlusu, sicil  kaydının  silinmesine  ilişkin  olarak  VERBİS  üzerinden  kuruma  başvurur.

-Kayıt yükümlüğünü  gerektiren  faaliyet  sona erer  ya da  ortadan  kalkarsa, sicil  kaydı  silinir. Bu kayıtlar, istendiğinde  erişilebilir  olmakla  birlikte  üzerinde  herhangi  bir  değişiklik  yapılamayacak şekilde  tutulur.

-Sicil  kaydının silinmesi  veri sorumlusunun  sicile kayıtlı  olduğu  dönemdeki  yükümlülüklerini  ortadan kaldırmaz.

      VERİ  SORUMLULARI  SİCİLİ  KAYIT  YÜKÜMLÜLÜĞÜ  TARİHLERİ

6698 Sayılı  Kanunun 16’ıncı  Maddesine  İstinaden  Veri  Sorumluları  Siciline Kayıt  Yükümlülüğüne  İstisna  Getirilen Kişi  veya  Kurumlar

Kurulca  bazı  veri  sorumluları  için  Sicile  kayıt  yükümlülüğüne  istisna getirilmiştir. Bu kapsamda alınmış  olan  2018/32 sayılı  Kurul Kararı 15.05.2018 tarihli Resmi Gazete’de; 2018/68, 2018/75 ve 2018/87 sayılı  Kurul  Kararları  ise 18.08.2018  tarihli  Resmi  Gazete’de  yayımlanmıştır.

Buna göre;

1. a) Herhangi Bir Veri  Kayıt  Sisteminin  Parçası  Olmak  Kaydıyla  Yalnızca  Otomatik  Olmayan  Yollarla Kişisel  Veri  İşleyenler,
2. b) Noterlik Kanunu Uyarınca  Faaliyet  Gösteren  Noterler,
3. c) Dernekler Kanununa Göre  Kurulmuş  Derneklerden,  Vakıflar  Kanununa  Göre  Kurulmuş  Vakıflardan Ve Sendikalar  Ve Toplu  İş  Sözleşmesi  Kanununa  Göre  Kurulmuş  Sendikalardan  Yalnızca  İlgili  Mevzuat  Ve  Amaçlarına  Uygun, Faaliyet  Alanlarıyla  Sınırlı  Ve  Sadece  Kendi  Çalışanlarına, Üyelerine, Mensuplarına Ve  Bağışçılarına  Yönelik  Kişisel  Veri  İşleyenler,

ç) Siyasi Partiler  Kanununa  Göre  Kurulmuş  Siyasi  Partiler,

1. d) Avukatlık Kanunu Uyarınca Faaliyet Gösteren Avukatlar,
2. e) Gümrük Müşavirleri,
3. f) Arabulucular,
4. g) 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli  Mali Müşavirlik Kanunu  Uyarınca  Faaliyet  Gösteren  Serbest  Muhasebeci  Mali  Müşavirler Ve Yeminli Mali Müşavirler,

ğ) Yıllık Çalışan Sayısı 50’den Az Ve Yıllık Mali Bilanço Toplamı 25 Milyon TL’den Az Olan  Gerçek Veya Tüzel Kişi  Veri  Sorumlularından  Ana  Faaliyet  Konusu  Özel  Nitelikli  Kişisel  Veri  İşleme  Olmayanlar,  VERBİS’e kayıt yükümlülüğünden istisna tutulmuştur.

Bu kapsamdaki veri sorumluları kayıt yükümlüsü olmamakla birlikte VERBİS’e kayıt yaptırmaları mümkündür.

KANUN  KAPSAMINA GİRMEYEN  DURUMLAR

Kanun  sadece  gerçek  kişilerle  ilgili  verilere  uygulanır. Tüzel  kişilerle  ilgili veriler bu Kanun kapsamında değildir. Çünkü Kanunun 1. maddesinde “kişisel verileri işlenen “ Gerçek Kişiler” ifadesi kullanılmıştır. Öte  yandan, Kanunun 28. maddesinde  Tamamen  Veya  Kısmen  Kapsam  Dışı  Olan Haller  hükme  bağlanmıştır.  Bu  maddenin 1. fıkrasında   tam istisnalar, 2. Fıkrasında  ise kısmi  istisnalar  düzenlenmiştir. Tam  istisna  halinde  Kanun  hükümleri  hiçbir  şekilde  uygulanmayacaktır. Kısmi  istisna  hallerinde ise, Kanunun  sadece  bazı  hükümleri  uygulanmayacaktır.

A )Tamamen  Kanun  Kapsamı Dışında Tutulan Haller

• Kişisel verilerin, üçüncü kişilere verilmemek ve veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklere uyulmak kaydıyla gerçek kişiler tarafından tamamen kendisiyle veya aynı konutta yaşayan aile fertleriyle ilgili faaliyetler kapsamında işlenmesi,
• Kişisel verilerin resmi istatistik ile anonim hâle getirilmek suretiyle araştırma, planlama ve istatistik gibi amaçlarla işlenmesi,
• Kişisel verilerin millî  savunmayı, millî  güvenliği, kamu  güvenliğini, kamu düzenini, ekonomik güvenliği, özel  hayatın  gizliliğini  veya  kişilik  haklarını  ihlal  etmemek ya da  suç  teşkil  etmemek  kaydıyla, sanat, tarih, edebiyat  veya  bilimsel  amaçlarla ya da  ifade  özgürlüğü  kapsamında  işlenmesi,
• Kişisel verilerin millî  savunmayı,  millî  güvenliği, kamu güvenliğini, kamu  düzenini  veya  ekonomik güvenliği  sağlamaya  yönelik  olarak  kanunla  görev  ve  yetki  verilmiş  kamu  kurum ve kuruluşları tarafından  yürütülen  önleyici,  koruyucu  ve istihbari  faaliyetler  kapsamında  işlenmesi,
• Kişisel verilerin soruşturma, kovuşturma, yargılama  veya  infaz  işlemlerine  ilişkin  olarak  yargı  makamları  veya  infaz  mercileri  tarafından  işlenmesidir.

B ) Kısmen   Kanun  Kapsamı   Dışında  Tutulan  Haller

Kanunun 28. maddesinin 2. fıkrasında  sadece  belli  durum  ve  şartlarda  Kanunun  bazı maddeleri kapsamına  girmeyen haller düzenlenmiştir.

Buna göre; Kanunun amacına ve temel  ilkelerine uygun ve orantılı olmak kaydıyla, veri sorumlusunun aydınlatma  yükümlülüğünü  düzenleyen 10. madde, zararın  giderilmesini  talep  etme  hakkı  hariç  ilgili kişinin haklarını  düzenleyen 11. madde ve Veri Sorumluları Siciline kayıt yükümlülüğünü düzenleyen 16. Madde  hükümleri  aşağıdaki  faaliyet  alanları  ile  sınırlı  olmak  üzere uygulanmaz!

• Kişisel veri işlemenin  suç  işlenmesinin  önlenmesi   veya  suç  soruşturması  için  gerekli  olması.  (Örneğin, bir polisin bir  suçla  ilgili şüphelinin  kişisel  verilerini  işlemesi bu kapsamda değerlendirilebilecektir.  Çünkü polisin hangi kişisel verilerini işlediği veya  hangi amaçlarla işlediğini şüpheliye  anlatması   halinde,  şüphelinin  ilgili  verileri  yok  etmesi  veya  silmesi  riski  ortaya  çıkacaktır.)
• İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş kişisel verilerin işlenmesi. (Örneğin, kişinin herkesin  erişimine  açık  bir  şekilde  sosyal  medya  hesabında  kişisel verisini  paylaşması  halinde  verinin  işlenmesi.)  Bu hükmün uygulanabilmesi için kişisel verilerin  ilgili kişi tarafından alenileştirme iradesinin ortaya  konulması  ve  işlemenin  bu  iradeye  uygun  olarak  yapılması  gerekir.
• Kişisel veri işlemenin  kanunun  verdiği  yetkiye  dayanılarak  görevli  ve  yetkili  kamu  kurum ve  kuruluşları  ile  kamu  kurumu  niteliğindeki  meslek   kuruluşlarınca, denetleme  veya düzenleme  görevlerinin  yürütülmesi  ile  disiplin  soruşturma  veya  kovuşturması  için  gerekli  olması.
• Kişisel veri işlemenin  bütçe, vergi  ve  mali  konulara   ilişkin  olarak  Devletin  ekonomik  ve mali çıkarlarının  korunması için gerekli olması. Kanunda belirtildiği  gibi 10., 11. ve 16. maddelerin uygulanmaması  için  maddede  belirtilen  hallerden  birinin  gerçekleşmesi   gerekir.  Ancak  belirtmek gerekir  ki, her  halükarda   Kanunun  amacına, temel  ilkelerine  uygun  ve  orantılı  olması  gerekir.

İDARİ  YAPTIRIM  VE  CEZA DURUMULARI

*Veri  sorumluları  siciline  kayıt ve bildirim  yükümlülüğüne  aykırı  hareket  edenler  hakkında Kanunun 18 inci  maddesinin  birinci  fıkrasının (ç) bendinde  yer alan  idari  para  cezası  uygulanır.  (16 ncı maddesinde öngörülen Veri Sorumluları Siciline kayıt ve bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket edenler hakkında 20.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar),  idari para cezası verilir. Bu maddede öngörülen idari para cezaları veri sorumlusu olan gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişileri hakkında uygulanır.

**Veri  sorumluları  siciline kayıt ve bildirim yükümlülüğüne aykırı hareket edilmesi eyleminin, kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları bünyesinde işlenmesi hâlinde, Kurulun  yapacağı bildirim üzerine, ilgili kamu kurum ve kuruluşunda görev yapan memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında görev yapanlar hakkında disiplin hükümlerine göre işlem yapılır ve sonucu Kurula bildirilir.

S.M Mali Müşavir

Sibel KAROĞLU