MALİ MÜSAVİRLİK MESLEGİNİN ULUSLARARASİ ALANDAKİ YERİ ÖNEMİ BU MESLEK ÖRGÜTÜ İCİN KURULAN KURUMLAR SİNAVLAR SİNAV SİSTEMLERİ

05.09.2018

MALİ MÜŞAVİRLİK MESLEĞİNİN ULUSLARARASI ALANDAKİ YERİ, ÖNEMİ, BU MESLEK ÖRGÜTÜ İÇİN KURULAN KURUMLAR, SINAVLAR, SINAV SİSTEMLERİ

                 Bazen hayatımızdan, yaşadığımız çevreden, alışkanlıklarımızdan, bulunduğumuz toplumdan sıkılırız, değişikliğe ihtiyacımız olduğunu hissederiz ve ülke değişikliğine ihtiyaç duyarız. Bazen de mecburen farklı bir ülkede yaşamak zorunda kalabiliriz. Bir sırt çantasıyla dünyayı dolaşmak, istediği ülkede konaklayıp orada kalıcı bir hayat sürmek çoğu kişinin hayalidir ama maalesef çoğu kişi bunu gideceğim ülkede kendi mesleğimi icra edemem endişesiyle hayallerinden vazgeçer.

Bu ülkede Mali Müşavirlik ya da Muhasebe mesleğini icra eden birisi farklı bir ülkeye gittiğinde ortada mı kalmalı? Her şeye yabancı mı kalmalı? Kendi mesleğini severken, o ülkede daha önce bu işi yapmadığı için açıkta mı kalmalı, hayatına sıfırdan mı başlamalı? Tabi ki hayır. Aslında her şey kişisel gelişimde bitiyor. Eğer bir şeyi hayal edebiliyorsak, onu başarabiliriz de. Öncelikle buna inanmamız gerekiyor. Hayal ettiğimiz şeyi başarabiliriz. Hayallerimizin sınırı yoksa bizimde bilgide sınır tanımamamız lazım yani sadece Türkiye’nin Para Politikasını, Vergi Hukukunu, yasaları, tüzükleri, tebliğleri değilde; Uluslararası Vergi Hukuku Kurallarını, Uluslararası Vergilendirmeyi, Uluslararası Vergi Rekabeti gibi konularda uzman olmasak ta kendimizi bu konularda da eğitmeliyiz ki kalitemizi koruyabilelim ve farklı ülkelerde çalışmak için zemin hazırlamış olalım.

Peki, biz bunları düşünürken IFAC ‘ in bu konudaki çalışmaları neler olmuş? Neler yapmış, kimdir, öncelikleri nelerdir?

Öncelikle IFAC nedir? Buna değinelim.

ULUSLARARASI MUHASEBECİLER FEDERASYONU NEDİR?

(International Federation Of Accountants – IFAC )

IFAC, mesleğin güçlendirilmesi ve güçlü uluslararası ekonomilerin gelişimine katkıda bulunarak kamu yararına hizmet etmeyi amaçlayan muhasebe mesleğinin küresel bir organizasyonudur. IFAC’in temel amacı, muhasebe mesleğinin dünya çapında ve uyumlu bir şekilde genişlemesini ve gelişmesini sağlamaktır. IFAC, kamu idaresi, eğitim, kamu hizmeti, endüstri ve ticaret alanlarında neredeyse 3 milyon muhasebeciyi temsil eden 130’dan fazla ülkede ve yargı alanında 175’in üzerinde üye ve iştirakten oluşmaktadır. 7 Ekim 1977 tarihinde kurulmuştur. Merkezi New York şehrindedir. Amacı Dünya çapında muhasebe mesleğini güçlendirmektir.  İsviçre Medeni Kanunu altında kurulan dernektir. IFAC Üyeleri ve İştirakleri, önemli ulusal kuruluşlar olarak kendi ülkeleri içinde yasalar veya genel mutabakat ile tanınan muhasebe meslek kuruluşlarıdır. Organizasyon, muhasebe eğitimi, etik ve kamu sektörü ile denetim ve güvence için uluslararası standartların geliştirilmesi, benimsenmesi ve uygulanmasını desteklemektedir. Etik, denetim ve güvence, muhasebe eğitimi ve kamu sektörü muhasebesi konularında uluslararası standartlar oluşturan dört bağımsız standart belirleme kurulunu destekler. Bu bağımsız standart belirleme kurullarının detaylarını aşağıda açıklamalı olarak belirttim. Ayrıca, muhasebe meslek mensupları tarafından yüksek kaliteli performansı teşvik etmek ve küçük ve orta ölçekli muhasebe uygulamalarını yönlendirmek için rehberlik yapmaktadır.

              Dünya çapında 130 ülkede, 175 üye ve iştirakten oluşması ne anlama gelmektedir?

IFAC ‘ in 175 üye ve iştirakten oluşması; 175 meslek örgütünden oluşması anlamına gelmektedir. Bundan da anlıyoruz ki birçok ülkede birden fazla meslek örgütü var. En çok meslek örgütü olan ülke Birleşik Krallık (United Kingdom ) yani İngiltere 7 ( yedi ) meslek örgütü sayısıyla birinci sırada yerini almaktadır.                Meslek örgütleri bir ve iki olan gelişmiş ve gelişmekte olan onlarca ülke olduğunu da görüyoruz. Üye sayısıyla dikkat çeken ülkelerin bazılarını aşağıda belirttim. Ekonomi, bilim, sanat,  teknoloji konusunda gelişmiş ülkelerde bir ve bazılarında iki meslek örgütü olduğunu görüyoruz. Bunlar mesleğimize gereken değeri vermedikleri anlamına mı geliyor. İlk bakışta bu şekilde görünse de incelediğimizde aslında hiçte öyle olmadığını görebiliyoruz. Bu aslında şu anlama geliyor; İlgili ülkedeki her meslek örgütünün ilgi alanı, ilgilendikleri topluluk farklıdır. Üye sayısı 1 ( bir ) olan ülke tüm grupları kendi çatısı altında topladığı için tek meslek örgütünden oluşmaktadır fakat meslek örgütü birden fazla olan ülkelerde bu durum bölümlere ayrılmıştır. En çok meslek örgütü olan ülke İngiltere olduğu için ilk örneğimi onunla vermek istedim.

İngiltere de bulunan meslek örgütleri;

• Muhasebe Teknisyenleri Derneği (Association of Accounting Technicians)

2)   Yeminli Mali Müşavirler Birliği (ACCA) Association of Chartered Certified Accountants (ACCA)

• Chartered Institute of Management Accountants
• Chartered Institute of Public Finance and Accountancy

5)   İngiltere ve Galler’de Yeminli Mali Müşavirler Enstitüsü ((ICAEW) Institute of Chartered Accountants in England and Wales (ICAEW))6)   İskoçya Yeminli Mali Müşavirler Enstitüsü (Institute of Chartered Accountants of Scotland7)   Mali Muhasebeciler Enstitüsü ( Institute of Financial Accountants)

Bu konuya ülkemizle devam edecek olursak;

1)   Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği ( TÜRMOB) (Union of Chambers of Certified Public Accountants of Turkey )2)   Uzman Muhasebeciler Derneği (Expert Accountants’ Association of Turkey )  Göründüğü gibi her bir kurum –  meslek örgütü farklı konuları içermektedir.    Üye Sayısı 1 olan ülkelerden bazıları; Çin,  Japonya, İsveç, İspanya, Singapur, Suudi Arabistan, Norveç, Meksika, İtalya, İsrail,  Mısır,  Danimarka, Kanada, Arjantin

 Üye Sayısı 2 olan ülkelerden bazıları; Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan, Almanya, Fransa   Üye Sayısı 3 olan ülkelerden bazıları;  Avustralya, İrlanda, Pakistan, Rusya Federasyonu,  Sri Lanka         

     IFAC’ın desteklediği bağımsız standart belirleme organlarının faaliyetlerinin kamu yararına duyarlı olmasını sağlamak için, yönetim reformunun ortaya çıkmasıyla ortaya çıkan İzleme Grubu tarafından 2005 yılı Şubat ayında uluslararası bir KAMU ÇIKARI GÖZETİM KURULU (PIOB) kurulmuştur.

ULUSLARARASI DENETİM VE GÜVENCE STANDARTLARI KURULU

(INTERNATİONAL AUDİTİNG AND ASSURANCE STANDARDS BOARD – IAASB )

IAASB NEDİR?

                Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu veya IAASB, Uluslararası Denetim Standartlarını geliştiren bağımsız bir standart belirleme kuruludur. IAASB, muhasebe, gözden geçirme, diğer güvence, kalite kontrol ve ilgili hizmetler gibi dünya çapındaki muhasebe meslek mensuplarının sunduğu çeşitli hizmetleri kapsayan Uluslararası Denetim Standartlarını düzenlemektedir. Ayrıca               Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu, denetim, güvence ve diğer ilgili alanlar için yüksek kaliteli uluslararası standartlar belirleyerek ve bunların benimsenmesini ve uygulanmasını kolaylaştırarak kamu yararına hizmet eden bağımsız bir standart belirleme organıdır. Bunu yaparken, IAASB dünya çapında uygulamanın kalitesini ve tutarlılığını arttırmakta ve küresel denetim ve güvence mesleğinde kamu güvenini güçlendirmektedir. IAASB’ın amacı, faaliyetlerin kapsamı ve üyeliği, kendi Referans Şartında belirtilmiştir. Kamu Çıkarı Gözetim Kurulu, IAASB’nin çalışmalarını denetler.

IAESB NEDİR?             

Uluslararası Muhasebe Eğitim Standartları Kurulu  (IAESB), teknik yeterlilik ve mesleki beceriler, değerler, etik ve tutumları belirleyen mesleki muhasebe eğitimi alanında standartlar oluşturarak kamu yararına hizmet eden bağımsız bir standart belirleme organıdır. IAESB, faaliyetleri aracılığıyla, küresel muhasebe mesleğinin yeterliliğini artıran ve kamu güveninin güçlendirilmesine katkıda bulunan Uluslararası Eğitim Standartları (IES) geliştirerek ve uygulayarak eğitimi geliştirmektedir.

IESBA NEDİR?

Accountants® Uluslararası Etik Standartları Kurulu (IESBA®), dünya çapındaki muhasebe meslek mensupları için denetçi bağımsızlığı gereksinimleri de dahil olmak üzere uluslararası standartlara uygun etik standartlar belirleyerek kamu yararına hizmet eden bağımsız bir standart belirleme organıdır. Bunlar Profesyonel Muhasebeciler için Etik Kurallar ‘da derlenmiştir.

IPSASB NEDİR?

Uluslararası Kamu Sektörü Muhasebe Standartları Kurulu® (IPSASB®), dünya çapında kamu kurumları ve diğer kamu kurumları tarafından kullanılmak üzere IPSAS®, uluslararası tahakkuk esaslı muhasebe standartlarının geliştirilmesi yoluyla dünya çapında kamu sektörü mali raporlarını iyileştirmek için çalışmaktadır.

YAŞAMAK İSTEDİĞİMİZ ÜLKE VE SINAV SİSTEMLERİ

                      Almış olduğumuz SMMM ruhsatımız her ne kadar ülkemizde geçerliliğini korusa da farklı bir ülkeye gittiğimizde o ülke her ne kadar IFAC ‘ a üye bir ülke de olsa o ülkenin birçok dersten sınavına girme zorunluluğumuz bulunuyor. Örneğin IFAC‘ a üye olan ülkelerden birisi olan İngiltere ile Türkiye arasında bir ortaklık anlaşması ( ACCA ) imzalandığı için İngiltere ve geçmişte sömürgesi olan ülkeler olan; Avustralya, Kıbrıs, İrlanda gibi ülkelerde yaşamak istediğimizde sadece o ülkenin Vergi Hukuku gibi birkaç dersten sınava girmemiz yeterli oluyor fakat farklı bir ülke seçtiğimizde; her ülkenin Vergi Hukuku, Meslek Hukuku, Ticaret Hukuku, Borçlar Hukuku gibi konular farklılık göstereceğinden dolayı daha çok dersten sınava girmek kaçınılmaz oluyor. Bizler, İngiltere’yle antlaşma yapıldığı için o ülkede sınavlara girip nasıl ki mesleğimizi icra edebiliyorsak onlarda aynı şekilde ülkemize gelip belli sınavlara girip ülkemizde çalışma hakkına sahiptirler. 3568 sayılı meslek yasamızda, meslek mensubu olabilmenin genel koşulları arasında ‘T.C. vatandaşı olmak zorunluluğu varsa da yabancı Serbest Muhasebeci Malî Müşavirler hakkındaki hüküm saklıdır ibaresi yer almaktadır.’ Her bir ülkenin Mali Müşavirlik için sınav sistemini incelediğimizde ruhsat adına baktığımızda Türkçe çevirisinde Yeminli Mali Müşavirlik olarak geçmektedir. Aslında bu onlarda bizlerde olduğu gibi Serbest Muhasebeci Mali Müşavir (SMMM) ve Yeminli Mali Müşavir (YMM) ayrımı olmadığını göstermektedir.

TÜRKİYE

• ACCA ve TÜRMOB (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Birliği), Türkiye’deTÜRMOB üyelerinin Türkiye’de ACCA Mesleki Düzeni yeterliliğini takip etmesini ve ACCA üyeliğini sağlamasını sağlayan bir ortaklık anlaşması imzalamıştır.

Yeminli Mali Müşavir (ACCA)

ACCA (Yeminli Mali Müşavirler Birliği), 188.000 üyesi ve 178 ülkede 480.000 öğrenci ile muhasebe meslek mensupları için küresel bir kurumdur. 1974’te kamu yararına hareket etmek ve onu korumak için görevlendirilmiş bir Kraliyet Sözleşmesi’ne layık görülmüş ve dünya çapında 100 ofis ve merkez ağıyla faaliyet göstermektedir. Birleşik Krallık, İrlanda, Kıbrıs ve Zimbabve’de yasal denetim amaçlarına ve Avustralya ve Güney Afrika’daki vergi amaçlarına yönelik olarak tanınır. IFAC üyeliğine ek olarak, ACCA, ASEAN Muhasebeciler Federasyonu (AFA), Asya ve Pasifik Muhasebeciler Konfederasyonu (CAPA), Avrupa Muhasebeciler Federasyonu (FEE), Yeminli Mali Müşavirler Karayipler (ICAC), Pan Afrika Muhasebeciler Federasyonu (PAFA) ve İngiltere ve İrlanda’da CCAB üyesidir. Küresel çapta geniş kapsamlı kapasite geliştirme çalışmaları yürütmekte ve diğer muhasebe meslek kuruluşları ile kapsamlı bir ortaklık ağına sahiptir.

Yeminli  Mali Müşavir, profesyonel kuruluşun temel niteliğidir. 14 (13 Eylül 2018’den itibaren) mesleki sınavlar, üç yıllık gözetim, ilgili muhasebe deneyimi ve profesyonel bir etik modülün tamamlanmasını takiben, bir kişinin Yeminli Mali Müşavir Muhasebecisi olmasını sağlar. ACCA profesyonel sınavları, Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında kâğıt tabanlı sınav olarak yılda dört kez dünya çapında sunmaktadır. Yıl boyunca ACCA lisanslı sınav merkezlerinde alınabilecek ilk dört sınav (F1, F2, F3 & F4) için bilgisayar tabanlı sınavlar da sunulmaktadır. Uygulamalı Muhasebe alanında bir Lisans (Şeref derecesi) derecesi (sınavların Temelleri, profesyonel etik modülü ve bir Araştırma ve Analiz projesi sunulduktan sonra), Oxford Brookes Üniversitesi ile birlikte sunulmaktadır .

Müfredat şu anda 14 sınavdan oluşmakta ve Eylül 2018’den 13 makaleye dönüşecektir.  Bazı istisnalar olmasına rağmen Yeterlilik iki bölümden yapılandırılmıştır. Temelleri seviyesi 9 sınavdan oluşur: F1 Muhasebecisi İşletme, F2 Yönetim Muhasebesi, F3 Mali Muhasebe, F4 Kurumsal ve İş Hukuku, F5 Performans Yönetimi, F6 Vergilendirme, F7 Finansal Raporlama, F8 Denetim ve Güvence ve F9 Finansal Yönetim.

Mesleki seviye 5 sınavı içerir (bu, Eylül 2018’den 4 olarak değişecektir). Profesyonel düzeyde üç makale zorunludur: P1 Yönetişim, Risk ve Etik; P2 Kurumsal Raporlama; ve P3 İş Analizi. Aşağıdaki dört seçenek kağıdından ikisi de doldurulmalıdır: P4 İleri Finansal Yönetim, P5 İleri Performans Yönetimi, P6 İleri Vergilendirme ve P7 İleri Denetim ve Güvence.

Eylül 2018’den itibaren P1 & P3 kağıtları ‘Stratejik İş Lideri’ başlıklı tek bir kağıt oluşturmak üzere birleştirilecek ve P2’nin adı Stratejik İş Raporlaması olarak değiştirilecek

ACCA tam Mesleki yeterlilik İngiltere NARIC ve Eğitim Bölümü tarafından verilen bir İngiltere yüksek lisans derecesi olarak kabul edilir.

Konular finansal muhasebe , yönetim muhasebesi, finansal raporlama, vergilendirme , şirket hukuku , denetim ve güvence ve finansal yönetimi içerir .

AMERİKA İÇİN;

 AMERİKAN YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ENSTİTÜSÜ

( AMERİCAN INSTİTUTE OF CERTİFİED PUBLİC ACCOUNTANTS – AICPA )

                   Amerika da Mali Müşavirlik mesleğinin icra edilmesi için yetkili kurum Amerikan Yeminli Mali Müşavirlik Enstitüsü ‘( American Institute of Certified Public Accountants – AICPA ) dür.

1887’de ( 131 yıl önce ) kurulan Amerikan Yeminli Mali Müşavirlik Enstitüsü ( AICPA ), Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Sertifikalı Kamu Muhasebecileri (CPA) ulusal profesyonel organizasyonu olup, 143 ülkede iş ve endüstri, kamu pratiği, devlet, eğitim alanlarında 418.000’den fazla üye ile öğrenci bağlı kuruluşları ve uluslararası ortaklar, Özel şirketler, kar amacı gütmeyen kuruluşlar, federal, eyalet ve yerel yönetimlerin denetimleri için meslek ve ABD denetim standartları için etik standartları belirler. Aynı zamanda Tekdüzen CPA Sınavı geliştirir ve notları . AICPA, New York’ta ofisleri tutar.

AICPA’nın kurucu tanımlaması, eğitim gereksinimleri, mesleki standartlar, mesleki etik kuralları ve kamu yararına uyum ile karakterize bir meslek olarak tanımlanmıştır.

Ocak 2012’de AICPA, Chartered Global Management Accountant (CGMA) unvanını üreten bir ortaklık olan Chartered Management of Management Accountants (CIMA) ile ortak girişime girdi. 2014 yılında AICPA ve CIMA, Global Yönetim Muhasebe İlkeleri’ni (GMAP) birlikte oluşturdu. Bu ilkeler, beş kıtada 20 ülkeden gelen araştırmaların sonucu olarak, yönetim muhasebesi disiplinindeki en iyi uygulamaları yönlendirmeyi amaçlamaktadır.

Haziran 2016’da, hem AICPA hem de CIMA üyeleri, yeni bir uluslararası birliğin oluşturulması yoluyla ortak girişimin gelişmesini onayladı. Uluslararası Sertifikalı Profesyonel Muhasebeciler Derneği, 2017 yılında başlatıldı ve AICPA ve CIMA’nın uzmanlık ve yeteneklerini, hem kamu hem de yönetim muhasebesini güçlendirmek için daha güçlü savunuculuk, gelişmiş üye kaynakları ve daha geniş bir platform aracılığıyla bir araya getirdi. AICPA ve CIMA üyelik kurumları, üyelere mevcut tüm faydaları sağlar ve sunar.

                   Lisanslı Yeminli Mali Müşavir (CPA) olmak için, önce Üniforma CPA Sınavı ^{® ‘} nı geçmeniz gerekir .

EBM Sınavına Genel Bakış

EBM Sınavı  dört saatlik bölümlerden oluşur : Denetim ve Tasdik (AUD), İş Ortamı ve Kavramları (BEC), Finansal Muhasebe ve Raporlama (FAR) ve Düzenleme (REG). Dört bölümden her birini 18 ayda bir geçmeli ve her parça için en az 75 puan kazanmalısınız. Bir EBM olmak genellikle zorlu bir yolculuktur, ancak onu takip etmeyi seçenler için büyük ödüller kazanır.

 Kimlik Bilgileri Ve Tanımlar

AICPA, üyeleri için belirli konularda ödünç veren programlar sunmaktadır. Kimlik bilgileri, konuya özel uzmanlığı da tanıyan avukatlar için devlet kurulu sertifikalarına benzer. AICPA, Akredite İş Değerleme (ABV), Kişisel Mali Uzmanı (PFS), Mali Müşavirlik Sertifikalı (CFF), Sertifikalı Bilgi Teknolojisi Uzmanı (CITP) ve Sertifikalı Varlık ve Maddi Olmayan Değerlemeler (CEIV) kimlik bilgisi.

AICPA, CIMA ile birlikte, yönetim muhasebesini yükseltmek ve dünya çapında iş dünyasının önemini daha da vurgulamak için tasarlanan Chartered Global_Management Accountant (CGMA) unvanını yayınladı. Küresel kalite standartlarına göre etik ve performansa dayalı olarak, CGMA tasarımcılar dünya çapında iş tanımları arasında farklı güvenilirlik ve konumlandırma sağlar ve uzmanlıklarını, becerilerini, etik standartlarını ve özverilerini daha da yükselten kaynaklara ve öğrenme fırsatlarına erişir.

AICPA’nın bir Washington bürosu ve bir siyasi eylem komitesi vardır . AICPA, üyeleri adına muhasebe mesleğini etkileyen yasama ve diğer hususları izler ve savunur. Devlet EBM toplumları ve diğer meslek örgütleri ile çalışan AICPA, kilit konularla ilgili federal, eyalet ve yerel politika yapıcılara bilgi sağlar ve eğitir. Bilgi kaynağı ya da tavsiyelerde bulunup bulunmadığı, AICPA kamu yararını korurken mesleği temsil eder.

                  AICPA’nın Siyasi Eylem Komitesi, CPA’larla ilgili çeşitli yasal komitelerde yer alan iki tarafın ABD Kongre Temsilcilerine ve Senatörlerine katkıda bulunmaktadır .

Nerede olursak olalım, yeterki mesleğimizi yapmak isteyelim. Her zaman bir çıkış noktası vardır.

Saygılarımla,

Tuğba ÇIKMAZ

Mali Müşavir